Mẫu form

Mẫu form
Trong này em copy code phần script chạy số và phần linear-gradient của nút Submit cô nhé :d

Mẫu home page

Home Page

HTML BASIC DONE

Day 6 - Mảng và Tìm kiếm sắp xếp trong mảng - Phần 2 : Mảng kí tự và thuật toán sắp xếp, tìm kiếm.

V. Mảng ký tự

Mảng ký tự mang kiểu dữ liệu char. 

    char str[10] = { 'c', 'h', 'a', 'o', '!' };

Trong mảng str trên thì mỗi ký tự nằm ở một thành phần.  Kể cả khoảng trắng '    ' cũng được tính là 1 ký tự. Nếu dữ liệu không sử dụng đủ các index trong mảng thì các thành phần đó mang giá trị rỗng '\0'. 

 Đảo ngược vị trí các ký tự trong mảng.

Đếm số từ trong 1 câu.

Đếm số chữ số trong dãy kí tự.

VI. Tìm kiếm và sắp xếp

Tìm kiếm trong mảng là thuật toán so sánh giá trị nhập vào với từng giá trị trong mảng. Nếu trùng với giá trị trong mảng, hành động sẽ được thực hiện.

Tìm kiếm các ký tự - và thay bằng ký tự _ 

Sắp xếp trong mảng là thuật toán so sánh các giá trị trong mảng và đổi vị trí cho nhau tùy thuộc yêu cầu bài toán.

  Thuật toán INSERT sử dụng bộ nhớ đệm để sắp xếp các số theo thứ tự giảm dần

Còn rất nhiều thuật toán khác như Merge, Quick, Bubble, ... để sắp xếp mảng một cách tối ưu nhất.

VII. Kết

Mảng là một khái niệm khá hữu ích, nó và vòng lặp là những công cụ hữu hiệu giúp cắt ngắn thời gian thực hiện các tác vụ so sánh, tính toán .

Day 6 - Mảng và Tìm kiếm sắp xếp dữ liệu trong mảng - Phần 1: Mảng

ARRAY - Mảng

 I. Mảng là gì ?

Mảng là tập hợp của các dữ liệu có chung kiểu như int hay char. Mình sẽ nói về mảng 1 chiều ở bài này thôi, mảng đa chiều tính sau. Mảng với n thành phần luôn bắt đầu bằng thành phần 0 và kết thúc ở thành phần n-1. 0 và n-1 được gọi là giới hạn - bounds của mảng.

                        int  num[10] = { 2, 25,37343, 232, 1265, 45543}

 Chèn thêm giá trị V vào bất kì vị trí nào trong mảng.

Với 1 mảng ví dụ như trên, mảng có 10 thành phần. "2" sẽ nằm ở thành phần 0, mảng đã xác định trước 6 thành phần. 4 thành phần còn lại còn trống, có thể được thêm sau này. Cần lưu ý rằng nếu index - số thứ tự thành phần vượt quá giới hạn, sẽ có những lỗi xảy ra tùy theo các compiler khác nhau. 

 1 mảng 2 chiều với i, j để xác định vị trí thành phần. nguồn bcdonline.net

II. Xác định 1 mảng

Để xác định 1 mảng, chúng ta cần xác định những tính chất sau của mảng: 
- storage class: Lớp lưu trữ. Có 4 lớp trong C là automatic, register, static và external.
 +external dùng để định nghĩa mảng ngoài hàm và automatic để định nghĩa mảng nằm trong hàm.
 +Mặc định lớp automatic sẽ được sử dụng cho mảng ( và biến ).
 +static sẽ khiến cho mảng tồn tại đến khi chương trình kết thúc, còn các lớp khác sẽ biến mất sau khi không được sử dụng nữa.
 +register thì đặt biến ngay trong CPU, nhằm mục đích truy cập tốc độ siêu nhanh ( gấp nhiều lần bộ nhớ ). register chỉ sử dụng được với biến.

- Data type : Kiểu dữ liệu. Mảng chỉ có thể lưu được 1 kiểu dữ liệu duy nhất cho tất cả các thành phần của nó. int char double float là 4 kiểu dữ liệu được sử dụng trong mảng, không dùng void

- array name: Cái này tương tự như đặt tên biến, chả khác gì.
- array size: Độ lớn của mảng, đây là cái khác biệt nhất so với cả xác định 1 biến. Đây là tổng số thành phần mà mảng có thể lưu trữ được.  
  

 III. Sử dụng mảng

 Sau khi đã xác định mảng, chúng ta có thể gọi ra các thành phần trong mảng như sau:

- num[0] , num[9-2] , num[18/3], num[i], ....

index trong mảng bắt buộc là số nguyên dương. Còn lại việc chúng ta xác định index thế nào thì thoải mái, miễn sao nó là số nguyên dương. 

 

Index trong mảng luôn luôn là số dương.

Khác với biến, chúng ta không thể trực tiếp so sánh và tương tác 2 mảng dù chúng có giống nhau đến mấy. Chúng ta chỉ có thể tương tác giữa những thành phần trong mảng: so sánh, gán giá trị, ....
  

Sử dụng phép so sánh các giá trị trong mảng để tìm ra số lớn nhất.

 Sử dụng phép so sánh các giá trị trong mảng để nhận xét tính tăng giảm của mảng.

Hợp nhất 2 mảng vào bằng cách gán từng giá trị cho mảng thứ 3.

 Thuật toán sắp xếp thứ tự giảm dần trong mảng sử dụng 1 vòng lặp. 

Phần sau sẽ viết về Mảng ký tự và các thuật toán sắp xếp tối ưu.

Vòng lặp - FOR / WHILE / DO WHILE - Phần 3: Do while và các lệnh nhảy.

IV. DO WHILE

- Vòng lặp do while có khả năng khác biệt so với 2 vòng lặp kia, đó là việc thực hiện hành động trước khi kiểm tra biểu thức đánh giá ( gọi vui là Tiền trảm hậu tấu ^^ )

Cấu trúc do while như sau:
    do { hành động } while ( biểu thức đánh giá )
 

 

Sử dụng do while để hiển thị số chia hết cho 5.

  Như trên hình ta thấy, do while bắt đầu bằng việc hành động trước, sau đó mới xuống kiểm tra biểu thức đánh giá trong while. Chính vì thế, nếu chúng ta muốn chuyển do while sang while hay for, ta cần tính toán tăng thêm 1 lần lặp trong vòng while.

  Dãy số Fibonacci thể hiện dưới vòng lặp do while.

Tương tự vòng while, vòng lặp do while cũng được tự do trong câu lệnh hơn vòng for.

Tiếp theo sẽ là những lệnh nhảy sử dụng để thoát khỏi hành động đang diễn ra.

V. Lệnh nhảy

 Đôi khi trong chương trình có những trường hợp đặc biệt mà khi gặp, ta sẽ bỏ qua, dừng vòng lặp, hay đơn giản là thoát khỏi chương trình. Có 5 lệnh nhảy : return, goto, break, continue, exit (). 

return : Được sử dụng để trả giá trị về cho hàm. Phần này mình sẽ viết sau khi học xong hàm

go to: Sử dụng để đi đến bất kì identifier nào được gọi. Ví dụ:

int i;

LOOP:
for ( i=0;i<10;i++){

      printf("%d",i); }
goto LOOP;

Trong đó LOOP là identifier, được gán vào lệnh for. Khi gọi LOOP bằng goto, chương trình sẽ quay lại việc thực hiện vòng lặp ngay lập tức.

Vì đặc tính di chuyển tự do, goto sẽ khiến logic và flowchart của chương trình trở nên phức tạp. Việc sử dụng goto cần phải suy xét kĩ trong những chương trình lớn.

continue: Sử dụng trong vòng lặp, khi hành động đến continue, vòng đó sẽ bị dừng lại và thực hiện 1 vòng lặp mới.

break: Sử dụng trong vòng lặp và switch. Khi hành động đến break, toàn bộ cấu trúc lặp hay switch đó sẽ kết thúc, chương trình chạy tiếp.

exit (): Khi gặp exit, chương trình sẽ kiểm tra đúng sai với biểu thức trong ngoặc. Nếu biểu thức trong ngoặc là ĐÚNG, chương trình sẽ kết thúc.

VI. Kết luận

Có thể nói vòng lặp là công cụ tiết kiệm thời gian hữu hiệu nhất của 1 lập trình viên. Các vòng lặp hoàn toàn giống nhau về mặt ý nghĩa, có thể chuyển kiểu vòng lặp này sang vòng lặp kia chỉ trong 1 phút. 

Tuy nhiên, việc phân loại vòng lặp giúp chúng ta lựa chọn sáng suốt hơn khi gặp các tình huống khác nhau: biết trước số vòng lặp thì dùng for, không biết thì dùng while, thực hiện trước khi kiểm tra thì dùng do while. Và để điều khiển chương trình dễ dàng hơn, những lệnh nhảy sẽ được thêm vào tùy ý để ngắt vòng lặp. 

Vòng lặp - FOR / WHILE / DO WHILE - Phần 2: Vòng lặp WHILE

III. Vòng lặp WHILE

- Vòng lặp while có cấu trúc đơn giản như sau:

        while (biểu thức đánh giá) { hành động }

Thật đơn giản. Đây có thể coi là cấu trúc lặp gốc. Hoạt động của nó chỉ đơn giản là kiểm tra tính ĐÚNG của biểu thức, sau đó thực hiện hành động, rồi tiếp tục kiểm tra biểu thức cho đến khi giá trị biểu thức là SAI thì kết thúc.

 Cấu trúc while sẽ kiểm tra biểu thức trong ngoặc đơn, sau đó thực hiện hành động trong ngoặc kép.

Như bài tập trên, chuyển thể từ cấu trúc for sang cấu trúc while rất đơn giản : Để biểu thức khởi đầu viết trước lệnh while, biểu thức cập nhật sẽ viết bên trong lệnh while. 

Ví dụ:

                       Vòng lặp FOR                         ||                               Vòng lặp WHILE

for ( i=0;i<10;i++){                                        ||             i=0; while (i<10) {

      printf("%d",i); }                                       ||                   printf("%d",i); i++; }

Nếu như trong vòng for, biểu thức cập nhật luôn luôn là hành động cuối cùng thì trong vòng while, ta có thể để nó ở bất cứ đâu ta muốn bên trong ngoặc kép.

Vì đặc tính tự do này, vòng lặp while thường được sử dụng trong các trường hợp ta không biết trước số lần lặp khi viết code.

  Đưa vào 1 số và tính giai thừa. Ta thực hiện vòng lặp phép nhân với số k tăng dần từng đơn vị.

Phần cuối sẽ nói về vòng lặp do while và lệnh nhảy.

Vòng lặp - FOR / WHILE / DO WHILE - Phần 1: Khái niệm vòng lặp. Vòng lặp FOR

LOOP - Vòng lặp

Sự ra đời của vòng lặp là tất yếu khi không ai muốn tự tay thực hiện hàng trăm hay hàng ngàn câu lệnh có cấu trúc giống hệt nhau. Với tốc độ xử lý vượt trội con người, máy tính sẽ làm thay chúng ta điều đó.

I. Vòng lặp là gì ?

Vòng lặp là cấu trúc thực hiện lệnh lặp đi lặp lại cho đến khi nó thỏa mãn yêu cầu đưa ra ( hoặc sẽ lặp vô tận ).  Vòng lặp trong lập trình C có thể viết ở dưới 3 dạng khác nhau, đó là:

- FOR (;;){}

- WHILE (){}

-DO {} WHILE ()

Về mặt ý nghĩa, 3 vòng lặp này giống hệt nhau, hoàn toàn có thể viết sang kiểu lặp còn lại, mặc dù vòng do while có hơi khác 1 chút. 

Việc chia ra 3 kiểu vòng lặp khác nhau nhằm mục đích thuận tiện và dễ hiểu hơn trong từng trường hợp. Sau đây mình sẽ phân tích chi tiết các loại vòng lặp.

 1 dạng vòng lặp. nguồn
www.w3resource.com

II. Vòng lặp FOR

 - Vòng lặp for có dạng như sau:

         for (biểu thức khởi đầu ; biểu thức đánh giá ; biểu thức cập nhật  ) { hành động }

- Trong vòng lặp for, bất cứ vị trí nào cũng có thể để trống. Một vòng lặp for đầy đủ thường dùng để viết lệnh lặp biết trước được số lần lặp là bao nhiêu, mỗi lần lặp thay đổi như thế nào. Vì thế vòng lặp for thường được sử dụng trong tính toán số học.

1 bài tập với vòng for cơ bản. Hiện tên theo số tuổi đưa vào

- Vòng lặp for đầy đủ sẽ lần lượt đặt giá trị khởi đầu, sau đó kiểm tra biểu thức, nếu biểu thức đánh giá đưa ra là ĐÚNG ( True ) thì hành động sẽ được thực hiện ( tương tự với cấu trúc điều kiện IF ), sau đó sẽ thực hiện hoạt động ở phần biểu thức cập nhật và quay trở lại với bước kiểm tra biểu thức. Khi biểu thức đưa ra giá trị SAI ( False ), vòng lặp sẽ kết thúc, chuyển sang lệnh tiếp theo.

Lệnh for rất tốt khi sử dụng để tính toán

Lưu ý: Nếu chúng ta có nhiều hơn 1 câu lệnh trong biểu thức, chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng dấu "," để viết các lệnh con bên trong dấu ngoặc đơn.

Sử dụng nhiều lệnh trong biểu thức đánh giá, để trống biểu thức khởi đầu.

Bài viết sau sẽ viết về cấu trúc while, cấu trúc đơn giản hơn của for.

Ngày 3 - Câu lệnh rẽ nhánh - Lệnh If và mở rộng của If - Lệnh Switch

IF ... Else - Câu lệnh điều kiện

Làm thế nào để máy tính đưa ra những quyết định khác nhau tùy theo điều kiện hay dữ liệu chúng ta nhập vào ?

1. Lệnh điều kiện là gì ?

Là câu lệnh dùng để đặt điều kiện cho máy tính thực hiện hành động nào đó. Máy tính sẽ kiểm tra tính đúng sai của biểu thức trước khi thực hiện hành động kế tiếp. Có 2 câu lệnh căn bản trong C để kiểm tra điều kiện và thực hiện lệnh là : if và switch

2. Lệnh IF

Câu lệnh căn bản nhất dùng để kiểm tra điều kiện cho hành động của chương trình. Lệnh if có dạng như sau:

if ( biểu thức ) { hành động}

 

Trên đây là flowchart kiểm tra số a 

có chia hết cho b hay không

. Hình thoi thể hiện phép kiểm tra. 

Đường Y sẽ tương đương với hành động 

của lệnh if sau khi kiểm tra biểu thức. 

Trong câu lệnh if, biểu thức được kiểm tra trước khi hành động được thực hiện. Biểu thức trong câu lệnh này được kiểm tra tính Đúng hoặc Sai. Nếu biểu thức đúng, hành động sẽ được thực hiện. Nếu biểu thức sai, sẽ không có gì xảy ra và chương trình sẽ tiếp tục chạy sang phần tiếp theo.

 Comment: 1 lệnh if hoàn toàn có thể kiểm tra nhiều biểu thức con liên tục để thực hiện hành động tiếp theo. Ví dụ như :

if ( a == 3 || a == 2 ){

    printf (" %d la so nguyen to",a); }

Trong câu lệnh trên, mình sử dụng 2 dấu gạch sổ để kiểm tra biểu thức con a = 3 HOẶC biểu thức con a = 2. Nếu muốn kiểm tra cả 2 biểu thức cùng đúng ( biểu thức 1 đúng VÀ biểu thức 2 đúng ) thì ta sử dụng "&&".

Lưu ý: Nếu biểu thức được đưa vào lệnh if không thể so sánh được ví dụ:

if (2){hành động}

 thì mặc định hành động của lệnh if sẽ được thực hiện.

3. Mở rộng các trường hợp cho lệnh IF

3.1 IF ... ELSE

Đây là câu lệnh để chúng ta đặt hành động cho chương trình ngay cả khi biểu thức bị sai. Với câu lệnh này, chương trình sẽ luôn thực hiện một trong 2 hành động được đặt ra theo 2 đường Đúng và Sai, bao quát được tất cả các trường hợp xảy ra.

if ( biểu thức ){ hành động 1}

else { hành động 2 }               

Đường N thể hiện hành động của lệnh else khi điều kiện kiểm tra không thỏa mãn. Khi đó sẽ có 1 kết quả khác được in ra màn hình.

3.2 IF ... ELSE IF ... 

Khi chúng ta cần nhiều hơn là 2 hành động đi liền với nhiều biểu thức khác nhau, chúng ta sẽ sử dụng thêm else if để tăng số lượng hành động chương trình có thể thực hiện.

if ( biểu thức 1 ) { hành động 1 }       

else if ( biểu thức 2 ) { hành động 2 }

...

else if ( biểu thức n ) { hành động n }

    

Khi chúng ta cần in 1 trong nhiều kết quả khác nhau, cần dùng đến else if.

Chương trình sẽ kiểm tra lần lượt từng biểu thức từ trên xuống dưới. Nếu bất cứ biểu thức nào đúng, hành động tương ứng sẽ được thực hiện và dừng việc kiểm tra các biểu thức còn lại. Nếu không, sẽ không có hành động nào được thực hiện trừ khi viết thêm lệnh else.

3.3 Nested IF - Cấu trúc IF nằm trong IF / ELSE

Cấu trúc này hiểu đơn giản là : 1 lệnh if khác được đặt trong hành động của if / else nằm đằng trước nó. Cấu trúc này dùng để kiểm tra nhiều biểu thức không liên tục trước khi đưa ra hành động.

if ( biểu thức 1){                  

if ( biểu thức 2){ ...} 

...}                        

Cấu trúc tương tự else if

So với cấu trúc else if kiểm tra nhiều biểu thức liên tục, cấu trúc này có lợi cho máy tính khi có biểu thức con trùng nhau, vì chương trình không phải kiểm tra lại biểu thức đã được kiểm tra từ trước, qua đó tăng hiệu suất xử lý theo thời gian.

Comment: Cái này rất dễ nhầm do có nhiều bậc kiểm tra không liên tục, nên sử dụng cùng với Flowchart để không bị rối và nhầm lẫn khi code. ( thường là lỗi ngoặc nhọn )

4. Lệnh Switch

Với lệnh if, ta kiểm tra giá trị đúng / sai của biểu thức. Còn với lệnh switch, ta so sánh bằng nhau kết quả của biểu thức. Giá trị được so sánh với kết quả của biểu thức chỉ có thể là hằng số nguyên  hoặc là hằng ký tự.

switch ( biểu thức ){
    case hằng 1:
        hành động 1; break;
    case hằng 2:
        hành động 2; break;
....
    case hằng n:
        hành động n; break;
    default:
        hành động;
}

          switch dùng với nhiều trường hợp 
so sánh với giá trị nguyên/ ký tự

Nhìn cấu trúc trên, ta có thể thấy chương trình sẽ so sánh lần lượt từ 1 đến n. Nếu bất cứ giá trị nào bằng với kết quả của biểu thức, hành động tương ứng sẽ diễn ra, sau đó thoát khỏi lệnh switch thông qua lệnh break. Nếu không có lệnh break, quá trình so sánh và ( có thể ) thực hiện hành động tương ứng sẽ diễn ra cho đến khi kiểm tra hết các hằng giá trị hằng đã đưa ra.

default có thể hiểu tương ứng với else khi không còn giá trị để so sánh, chương trình sẽ thực hiện hành động tương ứng với default. Thường default được đặt cuối cùng nên không cần thêm lệnh break để thoát khỏi switch.

Comment: Chúng ta có thể đặt nhiều trường hợp ( case ) có chung một hành động bằng cách viết như sau:
Ví dụ:
case hằng 1:
case hằng 2:
case hằng 3:
    printf("hi"); break;

Khi đó, nếu kết quả của biểu thức trùng với 1 trong 3 hằng giá trị trên, câu lệnh printf() sẽ được thực hiện.

5. Kết luận

Tùy vào nhu cầu sử dụng, ta có thể lựa chọn cấu trúc lệnh khác nhau cho phù hợp với hoàn cảnh. if hay if else dùng cho số lượng biểu thức con và trường hợp ít, nhiều hơn chút là if else-if. Còn Nested if thì dùng cho số lượng biểu thức cần kiểm tra lớn hơn, dễ bị trùng lặp. switch dùng cho việc so sánh với hằng số hay hằng ký tự, biến thể của if để đơn giản hóa việc code.

 Sử dụng lệnh rẽ nhánh để viết thuật toán kiểm tra 1 số nguyên dương bất kỳ là số nguyên tố hay không.

Ngày 2 - Nhập xuất dữ liệu

Input Output - Xuất nhập dữ liệu

Chúng ta tương tác với máy tính như thế nào ?

1. Sự tương tác giữa chúng ta và máy tính

Chúng ta phải tương tác với máy tính thông qua phần mềm phiên dịch, để ra lệnh cho chúng vì chúng chỉ hiểu được mã nhị phân 0 và 1. Dưới đây là hình ảnh một phần mềm dịch lệnh chúng ta đưa ra và hiển thị thông tin máy gửi, BIOS.

 

BIOS - Hệ thống xuất nhập cơ bản

Trong lập trình C cũng vậy, việc đưa và lấy dữ liệu phải thông qua thư viện stdio.h với 2 câu lệnh cơ bản là printf() và scanf() nằm trong thư viện stdio.h

1. printf()

Printf() là câu lệnh dùng để đưa ra màn hình dữ liệu chúng ta đặt trong dấu ngoặc đơn. Printf() là câu lệnh tổng quát để đưa ra màn hình tất cả các loại dữ liệu từ ký tự cho đến số.

Câu lệnh printf() tổng quát có dạng: 

printf("control string",đối số)
Control string có thể là mã định dạng, văn bản hoặc ký tự không in được

1 ví dụ nho nhỏ như sau

Như hình trên, việc xuất giá trị của biến được thực hiện qua câu lệnh printf(). Số nguyên, số thập phân, chuỗi ký tự tất cả đều dùng được câu lệnh printf(). Nhưng vì tính đa dạng của nó mà người ta phải thêm mã định dạng (%d %s hay \n) để đưa ra màn hình kết quả đúng theo nhu cầu. 

Vì những ký tự % \ " mang ý nghĩa đặc biệt trong câu lệnh printf(), người ta sẽ đặt một quy luật để in ra những ký tự đó nếu muốn:

- \\: In ra kí tự \

-\": In ra ký tự "

-%%: In ra ký tự %

2. scanf()

Đây là câu lệnh để máy tính nhận lấy dữ liệu chúng ta nhập vào. Khác với printf() sẽ được in ra ngay lập tức, câu lệnh scanf() trong đoạn mã sẽ khiến máy tính sẽ dừng lại ở trước đoạn scanf() và hiện ra con trỏ nhấp nháy chờ chúng ta nhập dữ liệu. 

 Ví dụ trên, máy tính đã nhận được 2 dữ liệu là 15 và 0.3 như người dùng đã đưa vào. Khi dùng scanf(), bất cứ biến số nào cũng phải thêm ký tự "&" . Ký tự đó liên quan đến con trỏ mang vị trí của biến sẽ viết ở các bài sau.

Comment: Nếu đưa vào một dữ liệu không đúng theo mã định dạng, đoạn mã sẽ diễn ra liên tục và cắt bỏ hoàn toàn các lệnh input tiếp theo, sau đó cho ra kết quả lên màn hình.  

3. Mã định dạng

 

Lệnh scanf() sử dụng liên tục các mã định dạng %d và %f để nhận các giá trị số nguyên và số thực. Vậy mã định dạng là gì ?

Mã định dạng là một yếu tố xác định kiểu dữ liệu được đưa vào và in ra của 2 câu lệnh printf() và scanf().

Ở ví dụ trên, câu lệnh printf() có thể có nhiều đối số và mã định dạng, nhưng vị trí sắp xếp phải đúng sao cho mã định dạng số ở vị trí tương đương với lệnh in số. Nếu sắp xếp sai, sẽ in lỗi. Ví dụ như input là chuỗi string " hello " mà output mang mã định dạng %d dành cho số nguyên, kết quả ra màn hình sẽ là một chuỗi số ASCII được chuyển từ "hello".

 Comment: Bài này sử dụng gets() thay cho scanf() vì scanf() sẽ không gán đầy đủ chuỗi có khoảng trắng cho biến. Ví dụ "trinh bach" gán cho biến name bằng scanf() thì chỉ có "trinh" được gán còn phần sau sẽ đưa vào bộ nhớ đệm. Phần gets() và puts() sẽ nói ở bài sau

Danh sách mã định dạng. Nguồn kkhsou.in

2. Kết luận

Trên đây là lệnh cơ bản để gửi dữ liệu tới máy tính và nhận dữ liệu đưa ra màn hình. printf() và scanf() mang những quy luật nhất định mà chúng ta phải tuân theo nếu không muốn xảy ra lỗi, do tính chất bao trùm của chúng.

Ngày 2 - Variables

Variables - Biến dữ liệu

1. Biến là gì ? 

Hồi cấp 3 học phương trình y = x + 2 thì ai cũng biết x là biến số và 2 là hằng số. Đơn giản, biến là yếu tố chúng ta có thể thay đổi tùy thích, muốn nó là số nào thì viết vào số đấy. Còn trong lập trình, biến được biết đến như là một vùng dữ liệu trống mà chúng ta có thể đặt tên và viết giá trị vào trong đó.

 Ví dụ :

int length = 13;

Trong đó int là kiểu giá trị của biến, length là tên biến, và 13 là giá trị hằng số. Câu lệnh trên là câu lệnh gán giá trị và kiểu dữ liệu cho biến.

2. Đặc điểm và ứng dụng của biến 

 Đặc điểm của biến là nó mang 1 trong các giá trị số, ký tự, chuỗi ký tự, ... vân vân. Nó chỉ chấp nhận kiểu dữ liệu mà nó được xác định từ trước như int hay là char.  Nếu cho 1 biến số mang giá trị ký tự "a", lỗi phần mềm sẽ xảy ra. 

Biến đã xác định kiểu dữ liệu sẽ chiếm 1 bộ nhớ nhất định, chẳng hạn như 1 byte hay 2 bytes. Dù dữ liệu chúng ta điền vào có đủ lớn để chiếm hết bộ nhớ đã được cấp hay không, biến đó sẽ không thể thêm được giá trị nào vào nữa, và nó chỉ mang giá trị xác định được người dùng/máy tính đưa vào.

Ứng dụng lớn nhất của biến là đơn giản hóa việc tính toán , ghi chép, tiện cho người lập trình. Ví dụ: Nếu chúng ta phải viết 100 lần số 9829581962622976817262, chỉ cần gán giá trị đó cho biến x. Quá đơn giản và tiết kiệm thời gian.

Ngoài ra, biến dùng để ghi nhớ và định danh. Ví dụ như biến sum có thể hiểu là tổng của phép tính, length là độ dài, etc ...

3. 1 số ví dụ làm quen

 Trong ví dụ trên, chúng ta có các biến là CenterX, CenterY, eyeRadius, pupils,AOE. Các biến này được gán giá trị bằng hằng số hoặc bằng một hàm chứa biến khác. Sau đó bất cứ câu lệnh nào cần đến giá trị được xác định trong biến, chỉ cần gọi tên biến ra đủ.

Ví dụ này, chúng ta thấy được việc sử dụng biến đa dạng như thế nào. Chúng ta đặt biến x và y là một tọa độ nhất định, sau đó những vị trí khác được biểu diễn theo biến x và y.

Điều chỉnh biến eyes và tooth để tạo ra một con "quái vật"

Ngày 2 - Các kiểu dữ liệu

Data types – Các kiểu dữ liệu

Là một khái niệm không thể thiếu trong bất cứ ngôn ngữ lập trình nào, sự ra đời của từ khóa “data type” đã tiết kiệm cho người viết code một khoảng thời gian và bộ nhớ không nhỏ. Dù vậy, so với các ngôn ngữ khác, data type trong lập trình C mang theo một vài giới hạn nhất định về độ lớn và sự đa dạng.

I.                   Vì sao phải phân ra các kiểu dữ liệu

-          Nhằm mục đích tiết kiệm bộ nhớ và đơn giản hóa 1 số câu lệnh như lệnh xác nhận Nếu … Thì …, người ta phân loại các kiểu dữ liệu khác nhau.

Ví dụ: Nếu lưu số 52031 dưới dạng ký tự (char), máy tính sẽ phải bỏ ra 5 bytes cho từng ký tự số để lưu dữ liệu đó trong bộ nhớ. Nhưng nếu lưu dưới dạng số nguyên dương, máy tính chỉ cần bỏ ra 2 bytes dữ liệu (unsigned int). 

 Làm thế nào để tiết kiệm 1 byte ? nguồn www.jegsworks.com

II.                 Các kiểu dữ liệu trong lập trình C

Các kiểu dữ liệu là những tập hợp gồm có các giá trị tương đương nhau. Ví dụ tập hợp 256 số nguyên dương {0,1,2,.....255} được gọi là kiểu dữ liệu unsigned short int.

Trong lập trình C, người ta chia ra làm 5 kiểu dữ liệu chính :

1.       char - dùng cho các ký tự và chuỗi ký tự. VD:  “k”, “xin chao”, “sjs9825mga92&@%”

-          Sử dụng một byte cho mỗi ký tự trong biến. Mỗi byte có khả năng diễn đạt được 256 ký tự khác nhau bao gồm cả chữ và số.

2.       int - dùng cho các số nguyên. Ví dụ: 2512, -251262

-          Sử dụng 2 bytes cho mỗi biến. Mỗi 2 bytes có khả năng diễn đạt 2^16 = 65536 số nguyên khác nhau

3.       float- dùng cho các số thực

-          Sử dụng 4 bytes cho mỗi biến. Mỗi biến float có khả năng diễn đạt được 6 chữ số thập phân

4.       double- diễn tả chính xác hơn float với 10 chữ số thập phân

-          Sử dụng 8 bytes cho mỗi biến

5.       void – Là một tập hợp mang rỗng giá trị theo nghĩa đen của nó. Còn nó dùng để làm gì thì những bài sau xin phép trả lời

·         Sau này các ngôn ngữ C kiểu mới còn có thêm kiểu dữ liệu boolean ( giá trị đúng hoặc sai), complex (số phức ) và 1 số loại khác. Những biến mang giá trị kiểu này thường được code thủ công trong C cơ bản.

III.              Các loại bổ trợ - Modifiers

Mặc định trong C, 1 biến kiểu int biểu diễn được con số từ -32768 đến 32.767 (2¹⁶ = 65536 số). Nhưng khi chúng ta có nhu cầu sử dụng con số lớn hơn, ví dụ như 70000, thì sự ra đời của modifiers là cần thiết.

Modifiers thường dùng để chỉnh sửa khoảng giá trị của 1 kiểu dữ liệu như int, float cho nhỏ xuống hay nhiều lên để phù hợp với nhu cầu người dùng. Ví dụ như kiểu int chỉ chứa 65536, thì long int chứa được 4 bytes, tương đương với 2 ³² = 4294976296 số. 

Trong C có 4 loại bổ trợ cơ bản như sau:

1.       Signed : Bổ trợ mặc định cho các kiểu dữ liệu số. Thường dùng để thay đổi dữ liệu kiểu ký tự

2.       Unsigned: Bổ trợ mặc định cho kiểu dữ liệu ký tự. Bổ trợ này nếu dùng cho các kiểu dữ liệu số thì tăng gấp đôi lượng giá trị dương và loại bỏ giá trị âm. Ví dụ : unsigned int  chứa được các giá trị từ 0 đến 65536.

3.       Short: Giảm lượng bytes chứa giá trị xuống còn 1 nửa. Ví dụ: short int  chỉ cho 1 byte chứa từ -128 đến 127

4.       Long: Tăng gấp đôi lượng bytes chứa giá trị. Ví dụ: long int cho 4 bytes để chứa giá trị số nguyên.

·         Lưu ý: Để tiện dùng, long và short được sử dụng mặc định cho long int, short int. Trong C chỉ dùng được 1 modifiers cho 1 biến. Ngôn ngữ C99 cho phép sử dụng long long int.

IV.             Một số bài tập làm quen

1. Write a program that accepts a number and 

square the number. To do this:

a. Accept the number.

b. Multiply the number with itself and display the square

 

 Kết quả:

Comment: Chúng ta có thể thấy biến square và num đã được định dạng float, qua đó khi hiển thị, cả 2 biến sẽ có thêm 6 số sau dấu phẩy mặc dù mình chỉ nhập số 15.

2. Write a C program that accepts the salary 

and age from the user and displays

 the same on the screen as output.

Kết quả: 

Comment: Vì số tuổi của phần lớn người bình thường không quá 120 nên việc chọn kiểu dữ liệu short sẽ tiết kiệm 1 byte bộ nhớ ( tính theo hiệu suất là giảm 50% đó )

Bên cạnh đó unsigned long int là lựa chọn hợp lý khi lương bình thường được tính theo số nguyên dương.

   V.    Kết luận

Sau bài viết này, mình kết luận được là data type luôn đi chung với biến. Sử dụng data type một cách nhuần nhuyễn sẽ tăng hiệu suất làm việc theo thời gian và bộ nhớ của máy tính, đặc biệt là với những bài tập tính toán khổng lồ sau này.